Етӗрне районӗнчи Василий Чапаев ячӗллӗ ӑратлӑ лаша савучӗ ҫӗнӗрен аталанма тытӑннӑ. Хуҫалӑх панкрута тухас патне ҫитсен унта пуян хӑйӗн укҫине хывма шут тытнӑ.
Виҫӗ ҫул каялла юхӑнма пуҫланӑ территори халӗ ҫӗнелнӗ иккен. Унчченхи кивӗ сарайсене те, юхӑннӑ территорие те ҫӗнӗ хуҫа йӗркене кӗртнӗ. Лаша витине юсанипе пӗрлех лаша спорчӗ валли кирлӗ хатӗр-хӗтӗре туяннӑ. Мария Петухова тренер чӗлхесӗр ҫак янаварпа кашни кун пӗрле. Кашни лашапа чӗлхе тупмалла туса шухӑшлать иккен хӗрарӑм. Ун валли вӑй та, ачашлӑх та кирлӗ-мӗн.
Паян савутра вырӑс тата америка рысакӗсене ӗрчетеҫҫӗ. Халӗ пурӗ 86 лаша. Апатне те вырӑнтах туса илеҫҫӗ. 3 пине яхӑн гектар ҫинче тӗрлӗ культура ӳстереҫҫӗ. Предприятире 16 ҫын ӗҫлет.
Ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче Чӑваш наци конгресӗн президенчӗн пӗрремӗш ҫумӗ, Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Валерий Клементьев концерт лартнӑ. Ентешӗн концертне Етӗрне район ҫыннисем уйрӑмах йышлӑн пухӑннӑ. «Етӗрне районӗнчен пухӑннӑ кашни ҫын Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи чарӑннӑранпа 70 ҫул ҫинине чыслӑн кӗтсе илме хатӗрленме хутшӑнчӗ теме пулать», — тесе хыпарлать ЧНКн пресс-службин ертӳҫи Зоя Яковлева.
Валерий Клементьев пуҫарнипе Етӗрне районӗнчи Пупӑлькассинче вӑрҫӑра вилнисене асӑнса питӗ сумлӑ асӑну стелли — часавай тӑвасшӑн. Концерта ирттерсе пухнӑ укҫана Валерий Клементьев йӑлтах ҫак ӗҫе ярасшӑн иккен.
Чӑваш наци конгресӗн президенчӗ Николай Угаслов ку пархатарлӑ ӗҫе ырланӑ кӑна мар, хӑй енчен питӗ пысӑк пулӑшу кӳнӗ-мӗн. Вӑл стелла тума пилӗк пин кирпӗч парассине ӗнентерекен сертификат панӑ.
Етӗрне район хаҫачӗ 85 ҫул тултарнӑ. Юбилее хаҫатҫӑсем паян, акан 3-мӗшӗнче, палӑртӗҫ. Шӑп та лӑп 85 ҫул каялла хаҫат «Пирӗ юлташ» ятпа кун ҫути курнӑ. Кайран, самана хистенипе те пулӗ, ӑна «Колхозник юлташӗ» теме тытӑннӑ. Хаҫатӑн тиражӗ 1 пин пулнӑ. Пӗрремӗш редактор пулса Я. Ильин тӑрӑшнӑ.
Ҫул иртнӗҫемӗн ячӗ тата ылмашнӑ-ха. «Большевик» та пулса пӑхнӑ, «Коммунист» та, «Ӗҫ ялавӗ» те. Юлашкинчен асӑннипе вӑл 1962 ҫултанпа паянчченех пичетленет.
Ячӗ кирек епле пулсан та пичет кӑларӑмӗн тӗллевӗ — район пурнӑҫне ҫутатасси. Хаҫатӑн хальхи редакторӗ Светлана Трилинская кашни номере кӑсӑклӑ тума тӑрӑшнине ӗнентерет.
Етӑрне район хаҫачӗ хӑй вӑй панӑ ятсемпе те мӑнаҫланать. Чӑн та, каярах республикӑра ят-сум илнӗ журналистсем малтанласа унта вӑй хунине палӑртмалла. Вӗсен хушшинче «Советская Чувашия» хаҫата тӗп редактор пулса чылай ҫул ертсе пынӑ А. Соловьев, В. Романов фотожурналист, В. Железнов журналист ячӗсемех мӗне тӑраҫҫӗ.
Сӑнсем (24)
Паянтан, ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен, Етӗрне районӗнчи Ҫуткассинче карантин пуҫланнӑ. Икӗ уйӑхлӑха тӑсӑлӗ вӑл.
Ялта урнӑ тилле тупнӑ. Ку пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче пулнӑ. Пӗр хуҫалӑхра хӗрарӑм картишре икӗ чӑх виллине, таракан тилле асӑрханӑ. Вӑл кун пирки Кӑкшӑм ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне пӗлтернӗ. Етӗрне районӗнчи чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен станци пуҫлӑхӗ ялта чупакан тилӗ пирки илтсен сунарҫӑна чӗнсе илнӗ. Лешӗ тилле персе вӗлернӗ.
Пушӑн 27-мӗшӗнче тилӗ виллине республикӑри ветлабораторие илсе ҫитернӗ. Тепӗр кун тилӗ урнӑ чирпе чирлени паллӑ пулнӑ.
ЧР Вӗренӳ министерствин официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, волонтер студентсем нумай ачаллӑ ҫемьесене ача-пӑча тумтирне, кӗнекесем, теттесем килсе панӑ.
Ырӑ ӗҫ пуш уйӑхӗн 27-мӗшӗнче пулнӑ. Шупашкарти коопераци институчӗн юридици факультетӗнчи «Ыркӑмӑллӑх» нимеҫӗсен (волонтерсен) отрячӗн студенчӗсем деканпа тата проректорпа пӗрле Етӗрне районӗни Тури Ачак ялне ҫитнӗ.
Унччен маларах ҫамрӑксем Шупашкарти храмра ача-пӑча япалисене кӗнекесем, теттесем пухни пирки пӗлтернӗ. Йӑлтах — ялсенчи нумай ачаллӑ ҫемьесем валли.
Кунашкал ыркӑмӑллӑх акцийӗ йӑлана кӗнӗ ӗнтӗ. Студентсем шутланӑ тӑрӑх, ҫынна ӑнланма пӗлни юрист профессийӗнче питӗ кирлӗ. Студентсене Мӑн Шемертен ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Альбина Егорова кӗтсе илнӗ. Волонтерсем унта Аркадий Айдак палӑкӗ умне чечексем хунӑ. Кун хыҫҫӑн вӗсем нумай ачаллӑ ҫемьесемпе тӗл пулнӑ, пухнӑ япаласене панӑ. Студентсем «Ленинская искра» колхоз музейне те ҫитсе курнӑ.
Кун пирки Етӗрне районӗнче сӳтсе явнӑ. Тупра ыйтӑвне район хыснин тупӑш пайне ӳстерес ыйтусемпе ӗҫлекен ведомствӑсен хушшинчи комисси ларӑвӗнче хускатнӑ. Комисси пайташӗсем ытти чух та ку ыйтупа пухӑнман мар-ха. Хальхи ларӑва вӗсем черетсӗр пуҫтарнӑ.
Лару Етӗрне район прокуратуринче иртнӗ. Унта район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Владимир Кузьмин, район прокурорӗ Владимир Степанов, Федерацин налук службин районсем хушшинчи 8-мӗш инспекцийӗн пуҫлӑхӗ Татьяна Таранова, РФ Пенси фончӗн Етӗрне районӗнчи управленийӗн пуҫлӑхӗ Ирина Облинова тата райадминистрацин финанс пайӗн пуҫлӑхӗ Валентина Облинова хутшӑннӑ.
Ларӑва район хысни умӗнче тата Пенси фончӗпе налукҫӑсем умӗнче парӑма кӗнӗ предприяти пуҫлӑхӗсене чӗннӗ. Хушма тупӑшран илекен налукпа кӑна унта йыхравланисен парӑмӗ 5,9 миллион тенке ҫитнӗ иккен. Ларура пит хӗретме тивнисенчен хӑшӗсем парӑма ака уйӑхӗн 30-мӗшӗччен татма шантарнӑ.
Сӑнсем (8)
Вырӑс хӗрарӑмӗн чӑтӑмлӑхӗ пирки шывра та путмасть, вутра та ҫунмасть теҫҫӗ-ха. Анчах чӑваш хӗрарӑмӗсем те тӗлӗнмелле тӳсӗмлӗхпе, пултарулӑхпа, вӑй-халпа, талпӑнулӑхпа палӑраҫҫӗ.
Нумаях пулмасть Чулхулара штангӑна выртнӑ ҫӗртен тӗртсе ярассипе Пӗтӗм Раҫҫейри ӑмӑрту иртнӗ. Унта Чӑваш Енри ушкӑн та хутшӑннӑ. Йыша Етӗрнере ҫуралнӑ Евгения Савицкая кӗни пирки вырӑнтисем мӑнаҫланса пӗлтереҫҫӗ. Унтан та ытларах вӗсем ҫӗршыври ӑмӑртура Женя чи вӑйлисен йышне лекейнишӗн савӑнаҫҫӗ. Етӗрне пики ӑмӑртура чи вӑйлӑ пилӗк спортсменка шутне лекнӗ.
Пӗрремӗш вырӑна Тутарстанри Лариса Коткова, иккӗмӗшне Шупашкарти Анастасия Петрова, виҫҫӗмӗшне Ярославльти Екатерина Починкина йышӑннӑ.
Евгения пирки калаҫнӑ май вӑл «Ҫулталӑкри чи лайӑх тӳре» номинаицре ҫӗнтернине палӑртма кӑмӑллӑ.
Сӑнсем (4)
Пуш уйӑхӗн 25-мӗшӗнче культура ӗҫченӗсен уявӗ пулчӗ. Республикӑн Культура министерстви вара ялсенчи чи лайӑх культура учрежденийӗсене тата пултаруллӑ ӗҫченсене суйламалли конкурса пӗтӗмлетнине пӗлтерет.
Конкурса Чӑваш Енри 18 районтан 48 заявка тӑратнӑ, вӗсенчен 29-шӗ культура учрежденийӗсенчен, 19-шӗ культура ӗҫченӗнчен.
Тӳресем чи маттуррисене суйласа илни пирки пӗлтереҫҫӗ. Республикӑри «Чи лайӑх культурӑпа кану учрежденийӗ» ята Куславкка районӗнчи Кӗтеснерти, Тӑвай районӗнчи Турикас Тушкилти, Елчӗк районӗнчи Ҫирӗклӗ Шӑхальти клубсем тивӗҫнӗ. «Чи лайӑх вулавӑш» ята Йӗпреҫ районӗнчи Пысӑк Упакассинчи тата Етӗрне районӗнчи Пушкӑртри вулавӑшсене панӑ. «Чи лайӑх культура ӗҫченӗ» ята вара 12 ҫын илнӗ. Вӗсен хушшичне, сӑмахран, Пӑрачкав районӗнчи Лариса Карташова библиотекарь, Йӗпреҫ районӗнчи Хурамалти Культура ҫурчӗн пуҫлӑхӗ Надежда Керимова, Элӗк районӗнчи Ураскилтри Альбина Козлова библиотекарь тата ыттисем пур.
Етӗрне тӑрӑхӗнче ҫуралса ӳснӗ спортсменка Чӑваш Ен чысне тӗнче шайӗнче хӳтӗлесе маттурлӑхӗпе палӑрнӑ.
Лос-Анджелесра иртнӗ марафона 26 пин ҫын хутшӑннӑ. Ӑна, йӑлана кӗнӗ тӑрӑх, 1986 ҫултанпа ирттереҫҫӗ. Кӑҫал унта тӗнчери 50 ҫӗршыври спортсмен килнӗ.
Пирӗн ентеш Наталья Пучкова, Етӗрне тӑрӑхӗнче ҫуралса ӳснӗскер, Раҫҫейӗн пӗрлештернӗ командине кӗрсе марафон дистанцине чупнӑ. Наталья финиша иккӗмӗш ҫитнӗ. Унӑн кӑтартӑвӗ — 2 сехет те 34 минут та 33 ҫеккунт.
Пирӗн ентеш бронза призерӗнчен, Америкӑри Блейк Расселтан, финиша 24 ҫеккунт маларах ҫитнӗ. Марафонра Кени спортсменки Огле Кимайо ҫӗнтернӗ. Ҫапла ҫав, марафонсенчен чылай чухне Кени спортсменкисене ҫитекенни ҫук.
ЧР Спорт министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ӑмӑрту вӑхӑтӗнче ҫанталӑк спортсменсемшӗн лайӑхах пулман. Марафон иртнӗ чухне сывлӑш температури 33 градуса хӑпарнӑ. Ҫавна пула финиша 50 яхӑн ҫӑмӑл атлет финиша ҫитеймен.
Етӗрне районӗнче Тӑван Ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче виҫӗ ҫын Совет Союзӗн Геройӗ ятне илме тивӗҫлӗ пулнӑ: Тептӗ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Евгений Григорьевич Пайгусов гвардии майор (1913–1977), Кӗҫӗн Ямашра кун ҫути курнӑ Федот Никитич Орлов летчик (1913–1988) тата Чаканарта ҫуралса ӳснӗ Алексей Тимофеевич Якунин майор (1918–1945). Ҫак кунсенче Анат Мучар ялӗнче Совет Алексей Якунина халалласа йӗлтӗрпе ярӑнассипе ӑмӑртусем иртрӗҫ.
Хутшӑнакансем тӗрлӗ ҫултисем пулчӗҫ тесен йӑнӑшмӑпӑр — чи кӗҫӗнни Етӗрне хулинчи «Золотой ключик» (чӑв. Ылтӑн ҫӑра) ача пахчине ҫӳрекен Артемий Сергеев 5 ҫултине шута илсен чи асли вара 80 ҫулхи Тимофеев Александр Николаевич пулчӗ. Ватӑ ҫын ятарласа Чаканартан 10 ҫухрӑм йӗлтӗрпе килме те вӑй ҫитернӗ. Ҫавах та Александр Николаевича шеллерӗҫ, ӑмӑрту хуҫи Егоров Валерий Артемьевич ӑна кайран киле ҫитерсе яма шантарчӗ.
Пухӑннисене Мучар ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Иван Ильич Лапташкин, Мӑн Чураш ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Владимир Николаевич Черлаков тата трасса хуҫи Валерий Артемьевич Егоров саламларӗҫ.
+9.3 °C